خانه‌سازی در بخش‌های مختلف در سراسر کشور در قالب نهضت ملی مسکن شروع شده است. 2 میلیون و 500 هزار واحد، آخرین آماری است که وزارت راه و شهرسازی از میزان
این واحدها گروه‌های مختلفی از متقاضیان را دربرمی‌گیرد. کارگران، نیروهای مسلح، دانشگاهیان، اقشار محروم، دهک‌های متوسط و... در طرح مسکن‌سازی نهضت ملی حضور دارند.
در دولت سیزدهم طرح‌های ساخت و تولید مسکن در شرایط ویژه‌ای قرار گرفته است و این شرایط ویژه به خاطر ضرورت و نیاز به واحد مسکونی در کشور است.
نهضت ملی مسکن برنامه تولید 4 میلیون مسکن است و در اراضی‌ای که دولت تأمین می‌کند، ساخته می‌شود. در نهضت ملی مسکن دهک‌های یک تا 3 با حمایت‌های ویژه صاحب مسکن می‌شوند. به گفته ارسلان مالکی، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان ملی زمین و مسکن، در حال حاضر 900 هزار واحد حمایتی در اراضی و توسط این سازمان در حال ساخت است.
وی در پاسخ به «ایران» در خصوص حمایت از تأمین مسکن متقاضیان کم برخوردار در نهضت ملی مسکن گفت: واحدهای حمایتی نهضت ملی مسکن در85 هزار طرح در حال ساخت است که این واحدها به روش‌های مختلف و با قیمت تمام شده مختلف ساخته می‌شوند. در واگذاری واحدها فقط قیمت تمام شده لحاظ می‌شود و دولت هیچ نفعی از ساخت واحدها نمی‌برد.
برای حمایت از تأمین مسکن دهک‌های اول، دوم و سوم دستگاه‌های مختلف تکالیفی دارند و قانون نیز تکالیفی مشخص کرده تا به این دهک‌ها کمک شود. بر اساس این گزارش، هزینه صدور پروانه ساخت و مجوز آب و برق، گاز و هزینه‌های زیرساختی برای اقشار کم درآمد مجانی است و تسهیلات 550 میلیون تومانی نیز با سود 2 تا 4 درصد به این متقاضیان پرداخت می‌شود.
آماده‌سازی 45 هزار هکتار زمین
مهم‌ترین مشکل در اجرای نهضت ملی مسکن، تأمین زمین رایگان از اراضی دولتی برای این طرح است. به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی در آغاز نهضت ملی مسکن، موجودی زمین دولتی صفر بود، چون اراضی این طرح باید در محدوده شهرها باشد و دولت زمینی در محدوده شهرها در اختیار نداشت، یا اراضی قابلیت ساخت نداشت. بنابراین ما وظیفه داشتیم در زمان کوتاهی زمین‌های موجود را آماده و به محدوده شهرها ملحق کنیم به این ترتیب با تلاش‌های انجام شده، با تملک اراضی، استفاده از ظرفیت‌های منابع طبیعی، اراضی مازاد سایر دستگاه‌ها، اراضی دولتی و ملی واقع در حریم شهرها، توافق با بخش خصوصی و غیره، اکنون بیش از ۴۵هزار هکتار زمین در محدوده شهرها تأمین شده و در اختیار طرح نهضت ملی مسکن قرار گرفته است.
بر اساس این گزارش، در نهضت ملی مسکن بیشترین تأمین زمین در روستاها برای ساخت مسکن روستایی است. در بخش روستایی هم حدود 50 هزار هکتار زمین آماده شده و بر اساس برنامه دولت، تا پایان امسال یک میلیون قطعه زمین به متقاضیان مسکن روستایی واگذار می‌شود.
همچنین با توجه به قانون جهش تولید مسکن، واحدهای نهضت ملی مسکن باید در اراضی‌ای که توسط دستگاه‌های مختلف از نظر ایمنی و محیط زیستی تأیید شده باشد، ساخته شوند. به گفته مالکی، 30 هزار هکتار زمین به دلیل مخاطره‌آمیز بودن از نهضت ملی مسکن کنار گذاشته شده است.
وی مهم‌ترین چالش این سازمان در تأمین زمین را وجود اراضی کشاورزی در شهرهای فاقد زمین ملی برشمرد و افزود: اکنون بیشترین کسری زمین نسبت به متقاضیان در استان‌های فارس، زنجان، آذربایجان غربی، کردستان، اصفهان، لرستان و همدان است. همچنین در این مناطق ۵۰۰ هزار نفر متقاضی داریم که در انتظار مانده‌اند و تأمین زمین آنان در دستور کار است.
ساخت 60 شهرک جدید
با توجه به اینکه زمین‌های نهضت ملی مسکن در محدوده شهرها در حال آماده‌سازی است، در این برنامه ساخت شهرک در این محدوده‌ها بخصوص در استان‌هایی که در شهرها زمین کم است در نظر گرفته شده است. معاون وزیر راه و شهرسازی از شناسایی ۶۰ نقطه در خارج از محدوده و حریم شهرها و انجام مطالعات مکان‌یابی آنها به منظور ساخت شهرک در برنامه نهضت ملی مسکن خبر داد و اظهارداشت: در تعدادی از این شهرک‌ها طرح‌های تفصیلی تهیه و در 11 نقطه ساخت‌وساز شهرک آغاز شده است. 5 شهرک در تهران مکان‌یابی شده است که از جمله در اعتمادیه، ملارد در جنوب غربی استان و شهرک خوارزمی در جنوب شرقی مجوز ساخت گرفته است.
معاون وزیر راه وشهرسازی گفت: در نهضت ملی مسکن تأمین مالی 121 هزار میلیارد تومان برای طرح‌ها به ما تکلیف شده است. وی افزود: شناسایی املاک وزارت راه و شهرسازی در قالب مولدسازی تاکنون به ارزش ۶۱ همت بوده که ۳۴ همت آن به صورت نقدی یا تهاتری محقق شده و ارزش املاک در دست اقدام برای مولدسازی نیز ۲۷ همت است. معاون وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر اینکه مشارکت مردم در ساخت واحدهای مسکونی را با سرعت پیش می‌بریم، اظهار کرد: با توجه به شعار سال، سازمان ملی زمین و مسکن روش‌هایی را به کار می‌برد تا از ظرفیت‌های مردمی در این بخش نهایت استفاده را ببرد. وی با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در خصوص مشارکت بیشتر مردم، گفت: کارگروه مربوطه برای این کار ایجاد شده تا مردم در ساخت وسازها مشارکت داشته باشند.
تأمین ۱۴۰ هزار واحد برای کارگران
در نهضت ملی مسکن تأمین زمین از سوی دستگاه‌های مختلف دولتی مورد تأکید قرار گرفته است و هر دستگاهی که این امکان را فراهم کرده ساخت و ساز اراضی آن دستگاه شروع شده است. معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به ساخت‌وساز در اراضی دولتی به تأمین زمین برای اقشار خاص اشاره کرد و گفت: برای اقشار خاصی که ظرفیت‌هایی در خود دارند، پیگیری‌هایی به صورت ویژه انجام می‌شود و از جمله تاکنون ۱۴۰ هزار واحد برای مسکن کارگری موسوم به «صنعت‌شهرها» تأمین شده است.
مالکی خاطرنشان کرد: دانشگاهیان و اعضای هیأت علمی، هنرمندان، ورزشکاران و فرهنگیان، سایر اقشاری هستند که تأمین زمین آنها به طور ویژه پیگیری می‌شود. از مجموع 45 هزار هکتار زمین تأمین شده برای نهضت ملی مسکن 5 هزار هکتار توسط دستگاه‌های دولتی تأمین شده است.
۱۲۰ همت فرصت سرمایه‌گذاری
علاوه بر ساخت مسکن حمایتی در قالب نهضت ملی مسکن، استفاده از ظرفیت مشارکت مردمی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تأمین زمین و ساخت واحدها هم بخشی از برنامه است. به گفته رئیس سازمان ملی زمین و مسکن، ۱۲۰هزار میلیارد تومان فرصت سرمایه‌گذاری از سوی این سازمان در سراسر کشور صورت گرفته است.